Jaspis — minerał o wielu odmianach
Jaspis to jeden z tych minerałów, o którym powinien wiedzieć każdy rękodzielnik. To dość niedrogi materiał, który występuje w wielu wariantach. Prawdopodobnie natknęłaś się już w naturze na jedną z jego odmian, lecz nie zwróciłaś na nią uwagi. Jednakże odpowiednio okrojony i wypolerowany na wysoki połysk jest świetnym materiałem ozdobnym. Jedną z odmian jaspisu jest też krwawnik, o którym pisałam w poście o kamieniach i znakach zodiaku. Dziś dowiesz się więcej o tym pospolitym, lecz urokliwym materiale.
Jaspis w historii
Nazwa jaspisu w różnych językach (francuskim, łacinie, grece i hebrajskim) oznacza cętkowany kamień. Był to jeden z ulubionych kamieni starożytnych. Na Krecie używano jaspisów przede wszystkim do wyrobu pieczęci już około czterech tysięcy lat temu. Jaspisem niekiedy nazywano nefryt, który jest zielonym kamieniem o znacznej przezroczystości. I choć dziś wiemy, że jaspisy są z definicji nieprzejrzyste, w starożytności porównywano go nawet ze szmaragdami!
Co ciekawe, wśród starożytnych ludów brytyjskich i wschodnioeuropejskich jaspisy stanowiły ważny element rytuałów ochronnych. Niektóre odmiany miały chronić wojowników przed fizycznymi obrażeniami, a inne odpędzały złe duchy i chroniły przed ukąszeniami jadowitych stworzeń. Rdzenni Amerykanie z kolei uważali, że jaspisy mają moc sprowadzania deszczu. Podobne wierzenia były popularne na Dalekim Wschodzie.
Dodatkowo jaspis był jednym, z dwunastu kamieni ozdobnych użytych w pektorale Arona. Kamień ten symbolizował pokolenie Judy, w którym według różnych pism, urodził się Jezus. Co więcej, w Apokalipsie znaleźć można fragment, w którym Jan używa jaspisu jako symbolu Chrystusa, czy też Boga.
Właściwości fizyczne jaspisu
Jaspis to mieszanka kwarcu i chalcedonu z nieprzezroczystą krzemionką. Krzemionka zazwyczaj ma kolor czerwony, żółty, brązowy lub zielony, a niekiedy niebieski. Ciepłe barwy tych minerałów spowodowane są wtrąceniami tlenku żelaza. Innymi materiałami będącymi domieszkami mogą być: mangan, magnetyt, zoizyt, hematyt, chloryt czy epidot. W skali Mohsa osiąga 6,5- 7, co czyni go dość wytrzymałym kamieniem.
Jaspisy przełamują się gładką powierzchnią. Oznacza to, że mogą być wypolerowane na wysoki połysk i użyte w celach ozdobnych. W biżuterii najczęściej spotykamy je w formie kaboszonów, lecz zdarzają się również jaspisowe koraliki. W rękodzielnictwie wykorzystywane są też do tworzenia rzeźb, stylizowanych pieczęci, tabakier i popielniczek.
Odmiany minerału
Jaspis egipski, zwany też kwarcem niklowym to silnie żółty i czerwony minerał. Podobna do niego jest odmiana silex, która występuje w tych samych kolorach. Czerwień tych kamieni niekiedy przechodzi w brunatne barwy. Co więcej, odmiana ta dość często jest plamista lub pasiasta. Kolejnym minerałem prezentującym się w żółtych barwach jest jaspis agatowy. Jego barwy to żółć, brąz i zieleń, którymi jest nakrapiany. Ta odmiana występuje zrośnięta z agatem.
Jaspis pejzażowy to ciekawy wariant, który wygląda jak narysowany. Taka struktura wynika z licznych wtrąceń tlenku żelaza. Najbliższy mu jest jaspis pasiasty, który występuje w wielu różnych kolorach. Charakteryzują go szersze i węższe pasma wielu barw.
Basanit i rogowiec to dwa rodzaje drobnoziarnistych jaspisów. Występują w czarnych barwach, a basanit wykorzystywany jest do próby rysy. Rogowiec ma więcej odmian kolorystycznych, znajdziesz go w wariantach brązu i czerwieni, szarości, a także zieleni.
Ostatnie dwa rodzaje, które według mnie są najciekawsze to unakit i mokait. Pierwszy z nich występuje w kolorach zielonym i różowym, często z bezbarwnymi lub białymi domieszkami kwarcu. Mokait z kolei to australijski kamień, który wygląda, jakby zawierał różowe lub jasnoczerwone chmurki.
Mistyczne właściwości przypisywane jaspisom
Niektórzy twierdzą, że spośród wszystkich kamieni ozdobnych jaspis to najlepszy minerał na stres. Nazywany jest niekiedy najwyższym opiekunem. Według mistyków jaspis pomaga osiągnąć spokój i stan zen. Ma chronić twoją energię poprzez pochłanianie wszelkich negatywnych wibracji z otoczenia. Dlatego też, osoby wierzące ezoteryce polecają biżuterię z tymi kamieniami tym, którzy przechodzą przez trudny okres w życiu. Takie dodatki mają się też nadawać dla tych, którzy wykonują traumatyczną pracę, jak strażnicy więzienni, czy lekarze oddziałów ratunkowych.
Wśród mistyków krąży również przekonanie, że noszenie tego minerału przyspiesza regenerację narządów wewnętrznych. Co więcej, wierzą oni, że jaspisy wspomagają wchłaniania żelaza i manganu. Kolejnym paramedycznym mitem jest działanie przeciwbólowe tych kamieni w dolegliwościach żołądkowych, a także bólu spowodowanego dną moczanową.
Jak dbać o biżuterię z jaspisem
Biżuteria z jaspisami w zasadzie niewiele różni się od innych dodatków z kamieniami ozdobnymi. Przechowując akcesoria, należy zabezpieczyć je przed zarysowaniami. Co więcej, nie przechowujemy biżuterii w wilgotnych łazienkach, a raczej w sypialni. Dodatkowo zawsze warto unikać wystawiania swoich skarbów na działanie skrajnych temperatur, gdyż mogą je uszkodzić natychmiast lub osłabić ich strukturę, co skutkuje podatnością na uszkodzenia.
Niektóre jaspisy bywają barwione i szczególnie takie kamienie warto czyścić na sucho, na przykład miękką szmatką. Jeżeli zabrudzenie wymaga użycia wody i detergentów, zdecyduj się na delikatne środki i letnią temperaturę wody. Pamiętaj też, że po każdym wyczyszczeniu swoich jaspisowych dodatków powinnaś je porządnie osuszyć. Warto też mieć na uwadze, że barwione kamienie mogą brudzić skórę i ubrania, jeżeli zostaną zmoczone.
Zaciekawił Cię ten post? Przeczytaj inne artykuły na naszym blogu:
Maria
Piękny ten kamyczek ze zdjęcia