Biżuteria witrażowa i witraże

Biżuteria witrażowa nie jest bardzo popularna, jednak bezsprzecznie ma swój urok. Ja myśląc o witrażach, słyszę moją Mamę zachwycającą się witrażami ze szkła ołowiowego we francuskich kościołach. Kompletnie nie wiedząc, czym jest szkło ołowiowe, podzielałam jej zachwyt coraz szerzej otwierając oczy. Dziś dowiesz się, skąd pochodzą witraże, jak powstają i jak ta technika wykorzystywana jest w biżuterii.

Co to jest witraż

Witrażem nazywamy ozdobne wypełnienie okna wykonane z kolorowych kawałków szkła oprawionych w ołowianych ramkach. Ramki te stanowią kontur obrazu, a całość utrzymywana jest w żelaznych sztabach. Witraże najczęściej spotykane są w budynkach sakralnych, często chrześcijańskich. Zresztą, największy w Europie witraż znajduje się w kościele Najświętszego Serca Jezusa w Rypinie.

Wraz z biegiem lat witraże zaczęto wykorzystywać w innych miejscach. Zaczęły pojawiać się w oknach domów, szczególnie w drzwiach wejściowych. Co więcej, witrażowe ozdoby zagościły w wielu kuchniach w drugiej połowie XX wieku. Dziś technika ta wykorzystywana jest też do produkcji biżuterii i innych ozdób, choć nadal największą popularnością cieszy się w kościołach i innych świątyniach.

Historia witraży

Starożytność

Tworzenie witraży to sztuka znana od czasów starożytnych. Dowody na obecność witraży sięgają Cesarstwa Rzymskiego, w którym rzemieślnicy używali kolorowych szkiełek do produkcji dekoracji. Odkryty przez archeologów Puchar Likurga wskazuje, że technika witrażowa pojawiła się już w IV stuleciu przed naszą erą. Składa się on ze szkła, które w zależności od padania światła było przezroczyste i czerwone lub nieprzejrzyste i zielone. Historycy uważają, że za zmianę barw odpowiadają krople złota i srebra w szkle, jednakże technologia nie jest znana do dziś, a niektórzy twierdzą, że powstało ono przez przypadek. Mimo wszystko uważa się go za jeden z najważniejszych starożytnych wyrobów ze szkła.

Średniowiecze

W VII wieku producenci szkła przenieśli swoją uwagę na okna. Witraże ozdabiały opactwa, klasztory, kościoły i inne. Najwcześniejszym znanym przykładem takiego budynku jest klasztor świętego Pawła w Jarrow w Anglii. Później witraże można było podziwiać w większości kościołów. Do XII wieku okna były dość proste, niewielkie i obrysowane grubymi konturami, co doskonale pasowało do stylu romańskiego. W gotyku liczyła się wysokość i światło, więc kładziono większy nacisk na witraże. Okna gotyckie były wysokie i łukowate lub okrągłe, często w kształcie rozety. Niezależnie od kształtu były niezwykle okazałe, a dbałość o szczegóły zachwyca do dziś. 

Architektura islamska

W VIII wieku witraże dotarły na Bliski Wschód. Eksperymentowano z różnymi rodzajami metali, aby uzyskać nowe rodzaje kolorowego szkła. Przemysł szklarski kwitł w Iraku, Syrii, Iranie i Egipcie. Starożytne metody zostały zaadaptowane do ozdabiania meczetów, pałaców i innych budowli architektury islamskiej. Ich okna były bogate w masę kolorowych szkiełek ułożonych w złożone wzory. 

Współczesność

W XIX wieku amerykańscy rzemieślnicy przekształcili starożytne witraże w sztukę nowoczesną. Witraże zdobiły okna i drzwi, głównie za sprawą znanego architekta Franka Lloyda Wrighta. Pod koniec XIX wieku Louis Comfort Tiffany założył nowojorskie studio produkujące spektakularne lampy witrażowe, cieszące się popularnością do dziś.

Współcześni witrażyści wykorzystują witraż w nowoczesny sposób. Wciąż szukają nowych, ciekawych sposobów na wykorzystanie tej starej techniki. Udowadniają oni, że witraże nie są przestarzałe i wciąż mogą cieszyć oko i zachwycać.

Biżuteria witrażowa — jak powstaje

Pierwszym krokiem jest wybranie szkła i wycięcie odpowiednich kształtów w tafli szklanej. Po wycięciu wszystkich elementów szklanych należy je oszlifować. Wszystkie krawędzie szkiełek powinny być gładkie, czyste i bez odprysków. Kolejnym krokiem jest owinięcie krawędzi szkieł cienką taśmą miedzianą. Na wszystkich krawędziach powinna być rozprowadzona równo jedna warstwa taśmy. Następnie należy ją przykleić gładko palcami, a później wyrównać ją gładzikiem.

Dalszym etapem jest precyzyjne ułożenie wzoru i przygotowanie go do lutowania. Pamiętaj, że lutownice transformatorowe niezbyt nadają się do biżuterii witrażowej. Potrzebujesz lutownicy z grotem, który będzie się nagrzewał i rozpuszczał lut. Zanim zaczniesz lutowanie, posmaruj taśmę specjalnym topnikiem olejowym. Następnie płynnym lutem smaruj taśmę miedzianą i poczekaj, aż ostygnie. Twoja biżuteria witrażowa powinna być już gotowa. Proponuję zacząć od lutowania cyną, jednakże istnieją stopy srebrne, z których również możesz tworzyć dodatki.

Biżuteria witrażowa z kaboszonów

Nie musisz wycinać kawałków szkła, aby stworzyć biżuterię witrażową. Nadadzą się do tego przejrzyste kawałki kamieni, a nawet kaboszony. Oczywiście możesz wykorzystać kamienie nieprzezroczyste, jednakże nie uzyskasz wówczas witrażowego efektu.

Ciekawym rozwiązaniem jest użycie dwóch kaboszonów, wewnątrz których zamknięte są różne przedmioty. Niekiedy jest to żelowy brokat, który pięknie odbija światło. Świetnie prezentują się również cekiny, a nawet kawałeczki tkanin. Jednakże moim ulubionym pomysłem jest wykorzystanie niewielkich, suszonych roślin. W ten sposób możesz zamknąć łączkę w naszyjniku czy bransoletce i stworzyć bardzo efektowną biżuterię.

Spodobał Ci się ten tekst? Zobacz co jeszcze napisałyśmy dla Ciebie

• Poznaj rodzaje naszyjników i dowiedz się, z czym je łączyć
• Odkryj nasze biżuteryjne tips&tricks
• Naucz się wszystkiego o hematycie
• Dowiedz się czym jest marka