Cyrkonie – syntetyczne kamienie ozdobne 💎
Cyrkonie to sztuczne twory, które mimo to zaliczamy do kamieni szlachetnych. Ich popularność wynika ze stosunkowo niskiej ceny, jaką płacimy za ich doskonałą jakość. Wyglądem do złudzenia przypominają kamienie utworzone w naturalnych procesach, jednakże znacznie łatwiej o okazy nieskazitelne. Co więcej, syntetyczna natura cyrkonii sprawia, że możemy stworzyć ich nieskończoną ilość w dowolnym rozmiarze i kolorze. Dowiedz się więcej o tych niezwykłych półfabrykatach.
Cyrkonie na kartach historii
Już pod koniec XIX wieku odkryto tlenek cyrkonu, wówczas była to jednak niestabilna substancja, która występowała rzadko i miała niewielkie znaczenie gospodarcze lub naukowe. Dopiero w 1930 roku dokonano stabilizacji tego białego, a czasem żółtego proszku. Siedem lat później odkryto samoistnie utworzone kryształy cyrkonii ukryte w cyrkonie. Potwierdziło to, że cyrkonie mogą być dziełem nie tylko człowieka, ale i przypadkowych zdarzeń natury.
W latach 60. ubiegłego wieku rozpoczęto pierwsze próby uzyskania pojedynczych kryształów sześciennych cyrkonii. Efektem pierwszych prac francuskich naukowców były niewielkie kryształki, które niezbyt nadawały się do celów jubilerskich. Jednakże w 1968 roku rosyjscy naukowcy opracowali technikę wytwarzania kryształów o większych rozmiarach. Początkowo cyrkonie miały być wykorzystane w budowie laserów, jednakże ostatecznie w do tej roli wybrano granaty. Jednakże ze względu na piękny wygląd zaczęto wykorzystywać je w jubilerstwie.
Metody wytwarzania tych kamieni były wciąż udoskonalane i modyfikowane, a wraz z nimi nazwy produktów końcowych. Jednakże dziś na całym świecie nazywamy je cyrkoniami. W 1973 roku rozpoczęła się pierwsza przemysłowa produkcja tych niezwykłych klejnotów w firmie Swarovski & Co. Od tego czasu rocznie produkuje się około 60 milionów karatów cyrkonii, co odpowiada mniej więcej 12 tonom tego surowca!
Jak powstają cyrkonie
Konwencjonalne tygle rzemieślnicze nie nadają się do obróbki tlenku cyrkonu, gdyż topi się on w ponad dwóch tysiącach stopni Celsjusza. Rosyjscy naukowcy opracowali więc specjalne tygle czaszkowe, które niemal niezmienione wykorzystywane są do dziś. Miedziane rury wypełnione wodą otaczają tygiel, w którym jest mieszanka cyrkonu i środków stabilizujących. Prostopadle do rurek miedzianych przebiegają rurki indukcyjne.
Mieszanina zawarta w tyglu podgrzewana jest poprzez fale radiowe i topnieje, pozostawiając wierzchnią warstwę materii stałej. Wynika to ze schładzania wodą i niejako tworzy własny tygiel. Po kilku godzinach mieszanina jest schładzana w kontrolowanych warunkach i powstają kryształy cyrkonii. Wyżarzone kamienie mają najczęściej wymiary 5 cm x 2,5 cm.
W procesie niemal nie powstają odpady, ponieważ niewyrośnięte, lub uszkodzone kryształy są ponownie przetwarzane. Zazwyczaj cyrkonie powstają bez skaz, jednakże niekiedy zdarzają się pęcherzyki gazu, lub niecałkowicie przetworzone fragmenty tlenków. Dodanie różnych pierwiastków może zmienić kolor ostatecznego produktu. Dodatki niklu dają brązowe kryształy, chromu zieloną, a kobaltu niebieską.
Co ciekawe, powstają też cyrkonie powleczone warstwą diamentu, dzięki czemu jeszcze wiarygodniej imitują naturalny oryginał. Diamentowa powłoka ma gasić nadmierny blask cyrkonii i poprawić zdolności załamywania światła. Cyrkonie powleczone diamentami nazywa się Asha. Popularne są też mistyczne cyrkonie. Nazywa się tak kamienie powleczone delikatną warstwą tlenku metalu (np. złota). Powstają w ten sposób cyrkonie o wyglądzie zbliżonym do opalu. Należy jednak pamiętać, że ten proces nie oferuje trwałego wyglądu, gdyż warstwa powleczenia dość szybko się ściera.
Jakie są właściwości cyrkonii
Cyrkonie charakteryzują się regularnym układem krystalograficznym. W skali Mohsa osiągają imponujące 8,5. Zazwyczaj są transparentne i bezbarwne oraz do złudzenia przypominają prawdziwe diamenty. Doskonale załamują światło i pięknie błyszczą. Niekiedy wykazują fluorescencję w barwach pomarańczu. Większość tych kamieni pochodzi z Rosji, Szwajcarii i USA, jednakże warto też wspomnieć o produkcjach w Tajwanie, Austrii, czy we Francji.
Zastosowanie cyrkonii
Oczywistym zastosowaniem cyrkonii jest użycie jej jako tańszego, lecz niemal równie efektownego zamiennika diamentu. Jednakże to nie jedyna metoda wykorzystania cyrkonii. Co więcej, cyrkonie służą do wyrobu noży ceramicznych, a także w przemyśle analizując gazy kominów, czy mierząc pH w wysokich temperaturach. Cyrkonia świetnie sprawdza się też w stomatologii i wyrobach numizmatycznych.
Odkrywaj świat biżuterii z manzuko.com:
Zostaw komentarz