Jadeit – starożytny kamień cesarski ceniony do dziś
Nieprzypadkowo jadeit i cesarz to słowa niezwykle podobnie wyglądające w chińskiej pisowni. Jadeit był niezwykle ceniony w starożytnym Państwie Środka. Wykorzystywano i ceniono ten minerał nie tylko w Chinach, ale też w Indiach, Korei, Nowej Zelandii, Ameryce Północnej i Południowej. Wszędzie był to niezwykle drogi materiał ze względu na swój unikalny kolor i niezwykłą trwałość, bliską wytrzymałości diamentów. Dziś zachwyca ludzi na całym świecie swymi niezwykłymi postaciami i barwami. Uważa się, że jadeit odzwierciedla życie osoby, która nosząc go, staje się coraz lepszym człowiekiem.
Historia jadeitu w pigułce
Kamień o wielu funkcjach
Jadeitem zachwycano się już w neolicie, wytwarzano z niego ozdoby, broń, przedmioty użytkowe i ceremonialne, a także stroje pogrzebowe. Sztylety jadeitowe były niesamowicie trwałe i pożądane wśród najznamienitszych. Rodzinę cesarską zwykło się chować w zbroi wykonanej z jadeitu lub z nefrytu. Co imponujące, wykonanie jej zajmowało niekiedy ponad 40 lat! Minerał ten jest najczęściej kojarzony z Chinami, to właśnie tam od tysiącleci zajmuje on szczególne miejsce w szeroko rozumianym zdobnictwie. Początkowo był to materiał zarezerwowany jedynie dla rodziny cesarskiej. Jadeit w dawnych Chinach miał znacznie wyższą wartość niż złoto, czy srebro, był tak cenny, że białym jadeitem płacono podatki! Kolorowe jadeity sprowadzono tam z Birmy na początku XIX wieku. Po raz pierwszy w państwie środka zagościły jadeity różowe, pomarańczowe, fioletowe i brązowe.
W Nowej Zelandii jadeit znany jest jako „pounamu” i odgrywa istotną rolę w kulturze maoryskiej. Uważany jest za skarb narodowy, a jego użytkowanie jest ściśle kontrolowane przez rząd. Cenne elementy wykonane z nowozelandzkiego jadeitu są niezwykle prestiżowe i przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Popularna była tam broń z jadeitu, a także narzędzia takie jak dłuta, toki, szydła, haczyki rybackie czy młoty. Najpopularniejszą biżuterią były wisiorki w kształcie haków, czy imitujące ludzkie postaci. Zawieszki do uszu i peleryn były zarówno ozdobami, jak i praktycznymi elementami codziennej pracy.
Ozdoba popularna na różnych kontynentach
W Indiach jadeit również był istotnym materiałem dekoracyjnym, spopularyzowano tam jadeitowe bransoletki typu bangle, jednakże najbardziej imponującym elementem wykonanym z jadeitu nie jest biżuteria. W jednej ze świątyń w Nalgonda można obejrzeć rzeźbę z Mahavira. Jest to półtorametrowa rzeźba w całości wykonana z jadeitu. Jest to największa na świecie rzeźba wykonana z jednego “kawałka” tegoż kamienia. Indie są również znane z używania serpentyny, zwanej też fałszywym jadeitem. Popularnie serpentyna używana była jako ozdobna rękojeść mieczy i sztyletów.
W prekolumbijskiej Ameryce Południowej jadeit stanowił rzadki i ceniony materiał. Starożytne cywilizacje takie jak Majowie mogli zdobyć ten cenny minerał jedynie w korycie jednej z rzek na terenie dzisiejszej Gwatemali. Jadeit głównie służył jako medium, na którym Majowie umieszczali hieroglify, lub z których tworzyli symboliczne figurki. Po raz kolejny spotykamy się z symboliką jadeitu i wykorzystaniem go w rytuałach. Zmarłym wkładano drobne jadeitowe koraliki w usta, które miały zapewnić namiastkę serca w świecie zmarłych. W Ameryce Północnej, a konkretniej w Kanadzie jadeit zidentyfikowali dopiero chińscy osadnicy, który, o ironio, Kanadyjczycy uznali za bezwartościowy, ponieważ poszukiwali złota. Komercyjne wydobycie jadeitu na tym kontynencie zaczęło się dopiero w drugiej połowie XIX wieku! Setki lat po odkryciu tego zielonego skarbu w Chinach.
Jadeit i jego mistyczne właściwości
Wiele osób sądzi, że kamienie naturalne mają ogromny wpływ na nasze ciało i duszę. Podobno jadeit kumuluje w sobie ogromne pokłady energii z wnętrza Ziemi. Bioterapeuci chętnie korzystają z tych kamieni – w zabiegach pozbywających się złej energii i przeciwdziałającym złym urokom. Uważa się, że noszenie jadeitu przy skórze pogłębia uczucia i jest doskonałym prezentem dla osób, które mają problem z ich wyrażaniem. Jadeit nazywany jest Świętym Kamieniem Mistyków i ma wzbogacać o pięć cnót: odwagę, sprawiedliwość, współczucie, skromność i mądrość. Co więcej, ułatwia zasypianie oraz zapewnia bogactwo. Jest to kamień idealny dla takich znaków zodiaku jak ryby, waga, czy wodnik. Osoby, którym sprzyja jadeit, często są bardzo stonowane w życiu uczuciowym, a także mają tendencję do skupiania się na sobie.
Jadeit ma doskonale wpływać na bóle kręgosłupa i bioder, a także na kolki nerkowe. Dodatkowo ma on rozwiązywać wszelkie problemy z bezpłodnością, a także łagodzi bóle porodowe i zapewnia spokój matkom. W okresie grypowym jadeit również może pomóc zwalczyć chorobę. Wśród jego leczniczych właściwości znajdziesz też zbawienny wpływ na pracę serca, układu trawiennego, w tym wątroby, a także schorzenia pęcherza. Poprawiając pracę śledziony, zwiększać ma ogólną odporność organizmu oraz wspomagać nasze samopoczucie.
Jaką biżuterię tworzy się z jadeitu
Jadeit mimo swojej ceny jest wdzięcznym materiałem do tworzenia rzeźb i małych figurek, co ma miejsce od setek lat. Dzięki temu możesz puścić wodze swojej rzemieślniczej fantazji i użyć tego minerału do stworzenia wisiorków w dowolnym kształcie. Taka „prosta” ozdoba, bo przecież niezwykle mozolnie wykonana, w połączeniu ze skórzanym rzemieniem tworzy minimalistyczny, lecz bardzo efektowny naszyjnik. Dodatkowo jeżeli potrafisz rzeźbić w kamieniu, stwarzasz sobie nieskończoność możliwości tworzenia takich naszyjników.
Koraliki z jadeitu to kolejny element, po który warto sięgnąć, wykonując biżuterię z tego materiału. Perfekcyjnie nadają się na kolczyki, bransoletki czy naszyjniki. Dostępne w wielu kolorach, pozwalają na tworzenie wielu połączeń. Bransoletka z kamieni szlachetnych to doskonały dodatek na każdą okazję. Jej minimalizm sprawdza się w stylizacjach codziennych, do pracy czy na wyjście z koleżankami. Jednakże szlachetność kamieni dodaje im szyku, który wspaniale sprawdza się na eleganckie wyjścia, subtelnie podkreślając niecodzienną kreację.
W jubilerstwie często spotykamy jadeity oszlifowane na gładko, najczęściej owalne lub okrągłe, osadzone w metale szlachetne. Zazwyczaj nie towarzyszą im inne kamienie szlachetne i ozdobne, jednakże nie jest to sztywna reguła. Kolczyki z jadeitu często są wiszące, w kształcie łezki lub owalu. Rzadko zdarzają się niezwykle bogato zdobione kolie czy kolczyki z jadeitami. Najczęściej jednak stawia się na minimalistyczną biżuterię, która nie potrzebuje wyszukanej oprawy, by robić wrażenie.
Jak sprawdzić, czy jadeit jest autentyczny
Przede wszystkim należy wiedzieć, że jadeit znaleźć można w wielu kolorach. Oprócz najbardziej znanej, pięknej butelkowej zieleni spotkamy takie kolory jak pomarańcz i biel. W związku z ogromnym popytem na ten minerał wykształcono wiele metod, które mają stworzyć sztuczny jadeit i oszukać nabywcę. Pierwszym trikiem jest przyjrzenie się jadeitowi w znacznym powiększeniu. Jeżeli możemy zauważyć malutkie granulki, lub coś przypominającego włókna, możemy wstępnie założyć, że kamień jest autentyczny.
Kamień ten jest również dość gęsty, więc podrzucając go w dłoni, powinniśmy dać radę rozpoznać syntetyczną imitację. Dodatkowo wszystkie minerały są zimne w dotyku i nagrzewają się znacznie wolniej niż plastik czy akryl. Oczywiście jest to test niezwykle subiektywny i nieprecyzyjny, pozwala jednak na szybką ocenę i odrzucenie miernie wykonanych podróbek. Jadeit to kamień wyjątkowo twardy, jest w stanie zarysować szkło i metal, więc poprzez zadrapanie powierzchni metalowym przedmiotem powinniśmy odróżnić próbę oszustwa. Ten test jest jednak niezwykle ryzykowny, ponieważ nefryt- brat bliźniak jadeitu jest mniej trwałym minerałem, a testem zadrapania ryzykujemy uszkodzenie naprawdę wartościowego kamienia.
Jadeit to kamień, który od setek lat wykorzystujemy w zdobnictwie każdego rodzaju. Jego popularność zdaje się nie słabnąć, a w ostatnich latach wręcz wzrasta. Po szaleństwie plastikowych i akrylowych ozdób obserwujemy w trendach powrót do klasycznych inspiracji z użyciem naturalnych materiałów. Daj się zainspirować temu zielonemu klejnotowi i twórz ponadczasową biżuterię!
Dowiedz się więcej o świecie biżuterii z Manzuko!
Julia
Niestety wpis już w tytule ma błąd merytoryczny, bo w Chinach jadeit zaczął być popularny dopiero w XIXw właśnie ze względu na rozpoczęcie importu jadeitów z Birmy (po zakończonej wojnie z Birmą). Tym cesarskim kamieniem o którym mowa był nefryt (z którym jadeit należy do wspólnej grupy minerałów o nazwie żady). Także w neolicie nie było mowy o jadeitach, nie ma na to żadnych dowodów. Kult jadeitu jest czymś bardzo współczesnym, kiedy to nefryt ma 6 tysięcy lat historii powiązanej z Chinami. Jadeit nie był wydobywany w Chinach bardzo długo, mimo że współcześnie wiemy, że maja swoje złoża również.
Martyna Koniarska
Jadeit i nefryt swoją odrębność uzyskały dopiero w XIX za sprawą francuskiego mineraloga imieniem Alexis Damour. Źródła, z których korzystałyśmy każą sugerować raczej brak odrębności tych minerałów we wcześniejszych latach niż brak występowania jednego z nich. Jeżeli masz źródła, które mówią inaczej, podziel się nimi, a my chętnie zmodyfikujemy artykuł tak, by był rzetelny. 🙂 Część naszej wiedzy wynika z naszych podróży do Chin i być może z nieprecyzyjnego tłumaczenia w muzeach, ale tam starożytne naczynia i ozdoby są prezentowane jako wykonane z jadeitu.