Najstarsza biżuteria świata ⏳
Najstarsza biżuteria wiele mówi o naszym gatunku. Potrzeba ozdabiania ciała biżuterią powstała u zarania dziejów gatunku ludzkiego. Wyodrębniono trzy podstawowe funkcje, które biżuteria pełniła przez tysiące lat. Pierwszą z nich jest funkcja ozdobna, dziś najpopularniejsza. Kolejną funkcją jest funkcja religijna, kiedyś wytwarzano amulety i talizmany, obecnie są to medaliki, różańce, czy bransoletki np. z Chamsą czy gwiazdą Dawida. Użytkowość to trzecia cecha biżuterii. Od setek lat używamy jej do dopasowania i spinania ubrań, jako znak przynależności, czy bycia osobą zaślubioną. Poznaj najstarszą znaną człowiekowi biżuterię.
Najstarsza biżuteria świata – przełomowe odkrycie chorwackie
Szpony bielika odnaleziono wśród przedmiotów neandertalczyków już ponad 100 lat temu. Jednakże dopiero od kilku lat wiemy, że w istocie jest to biżuteria. Bliższa analiza szponów wykazała ślady polerowania, wygładzania powierzchni i ostrych krawędzi, a także usuwania niedoskonałości. Trzy największe szpony mają wgłębienia, co sugeruje, że były one na coś nawleczone. Naukowcy spekulują, że szpony te były fragmentem bransolety lub naszyjnika.
Ta najstarsza biżuteria na świecie przyczyniła się do zmiany dotychczasowego postrzegania neandertalczyków. Wcześniej sądzono, że gatunek ten nie był zdolny, do samodzielnego pojmowania piękna. Uważano, że zdobienie ciał, czy wytwarzanie przedmiotów ozdobnych, neandertalczyk skopiował od homo sapiens. Znalezisko to datowane jest na 80 tysięcy lat przed pojawieniem się naszego gatunku w Europie. Oznacza to, że pierwszymi rzemieślnikami biżuteryjnymi byli neandertalczycy. Przez długi czas uważano neandertalczyków za skrajnie prymitywny, pozbawiony wyższej kultury gatunek. Warto pamiętać, że nie tylko wytwarzali oni biżuterię i narzędzia, ale też oddawali cześć zmarłym, mieli swoje praktyki religijno-magiczne i dekorowali ciała.
Najstarsza biżuteria świata – biżuteria ze ślimaków
Ten ślimaczy naszyjnik ma około 100 tysięcy lat. Wykonano go z muszli ślimaków z gatunku Nassarius Gibbosusa. Najstarsze naszyjniki tego typu zostały znalezione na górze Karmel w Izraelu. Jednakże nie jest to jedyne takie znalezisko. Najokazalsze egzemplarze (aż 12 sztuk!) odkryto w Gołębiej jaskini na terenie Maroko. Marokańskie znaleziska powstały prawdopodobnie 80 tysięcy lat temu. Pięć tysięcy lat młodsze, ślimakowe koraliki znaleziono na wybrzeżu Cape w Afryce południowej.
Biżuteria ta jest nieco bardziej skomplikowana od ozdób neandertalskich. Delikatne muszle poddane były skrupulatnej obróbce. Prehistoryczni ludzie przedziurawili je, po czym nawlekli na rzemień jak koraliki i nosili w formie naszyjnika. Co więcej, muszelki zostały pomalowane ochrą, popularnym ówcześnie barwnikiem.
Najstarsza biżuteria świata – skorupki dowodem myślenia abstrakcyjnego
Kolejną prehistoryczną biżuterią są koraliki znalezione w Jaskini Zmierzchu na terenie obecnej Kenii. Uważa się, że liczą sobie one około 40 tysięcy lat. Przez długi czas uważano je za pierwszy dowód na potrzebę zdobienia w naszym gatunku. Te koraliki wykonane ze skorupek strusich jaj mogą mieć znacznie większe znaczenie. Prehistoryczny człowiek ukształtował je w niewielkie pastylki, wywiercił dziurki i zawiesił na sznurku wokół szyi. Co ważne, odkrycie to jest tożsame ze zmianą ludzkich zdolności poznawczych. Dodatkowo jest jednym z dowodów, że około 40 tysięcy lat temu w ludzkim umyśle nastąpił wybuch wyobraźni i myślenia abstrakcyjnego. Biżuteria zaczynała pełnić znaczącą funkcję w życiu człowieka, o czym świadczy ilość pracy włożona w wykonanie takiej ozdoby.
Najstarsza biżuteria świata – syberyjska bransoleta
W 2008 r. archeolodzy znaleźli kamienną bransoletę wśród ludzkich szczątków. Następnie datowaniem radiowęglowym określono wiek znalezisk na około 40. tysięcy lat. Istota tego odkrycia polegała na poznaniu czasu, w którym ludzie byli zdolni do takiej obróbki kamienia. Stało się tak, ponieważ technologia uważana była za nieistniejącą w okresie paleolitu. Bransoletka wykonana została z zielonego chlorytu. Stworzona została prawdopodobnie ponad 200 km od miejsca jej znalezienia. Co więcej, nie jest to najbardziej niesamowita informacja dotycząca tej bransolety. Bransoleta ta bowiem to najstarsza znana biżuteria z otworem, który według naukowców, spowodowało szybko obracające się wiertło. Specjaliści spekulują, że otwór był miejscem zawieszenia kolejnej, lecz nieokreślonej ozdoby.
To syberyjskie znalezisko dostarczyło wielu pytań. Wcześniej zakładano, że jaskinię zamieszkiwali neandertalczycy. Jednakowoż gatunek ten nie był rozwinięty na tyle, by stworzyć tak skomplikowaną biżuterię. Dyskusja dotycząca rasy człowieka, którego szczątki odkryto w syberyjskiej jaskini, wywołała nawet teorię spiskową o przybyszach z kosmosu. Szczątki te określono denisowianinem. Badania genetyczne wykazały jego pokrewieństwo z neandertalczykami oraz wcześniej nieznanym przedstawicielem rodzaju Homo. Dodatkowo wykryto, że przedstawiciele naszego gatunku obecnie zamieszkujący Azję i Australię (szczególnie Papuasi), mogą wykazywać genetyczną domieszkę denisowian sięgającą 6%!
Najstarsza biżuteria świata – złote bogactwa z Warny
Nekropolia w Warnie to miejsce pochówku z 4569- 4340 r.p.n.e.. Miejsce to zostało międzynarodowo uznane za jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych świata prehistorycznego. Stało się tak między nimi dlatego, że cywilizacja z Warny jako jedna z pierwszych rozwinęła złotnictwo. Dodatkowo – na tym pojedynczym cmentarzysku znaleziono więcej złota, niż odkryto go na całym świecie z tamtego okresu. Co więcej, odkryto tam trzy tysiące złotych artefaktów o łącznej masie około 6 kg.
W ponad 294 grobach znaleziono wiele biżuterii i ozdób wykonanych skomplikowanymi technikami. Odkryto tam również ponad 600 sztuk naczyń ceramicznych, w tym okazy malowane na złoto. Ponadto groby te zawierały dowody na wykorzystanie misternych technik z użyciem miedzi i złota. Innymi wykorzystywanymi materiałami był krzemień i obsydian, z których wykonywano ostrza broni. Wykopano wiele złotych, gładkich bransolet, naszyjników i bransoletek ze złotych koralików, amuletów i innych przedmiotów. Część z artefaktów pełniła funkcję dekoracyjną i użytkową.
Bogactwa z Warny uczą nas niesamowicie wiele. Ta najstarsza złota biżuteria pokazuje, jak szybko rozwinięto techniki metalurgiczne. Co więcej, świadczy o głębokiej potrzebie ozdabiania się i oddawania czci zmarłym. Ponadto odkrycia te dostarczają informacji o hierarchii tamtego świata. Już wtedy mężczyźni prawdopodobnie dominowali w społecznościach. Pochowani byli z większą ilością bogactw, ze złotymi osłonkami na części intymne i sporymi złotymi płytkami na piersi. Dziś interpretujemy to jako oznaczenie statusu danego człowieka.
Najstarsza biżuteria świata – biżuteria z kolebki cywilizacji
Niemal każda osoba na myśl o najstarszej biżuterii świata przywołuje znaleziska egipskie. Nic dziwnego, maska pochówkowa Tutanchamona, popiersie Nefertiti, czy złoty kamień piramidy w Gizie każdemu zapadają w pamięci na długo. Jednakże pierwsze kroki w świecie biżuterii Egipcjanie stawiali około 5 tysięcy lat temu.
Biżuteria wykonywana była z użyciem wielu materiałów takich jak złoto, srebro, turkus, lapis lazuli i onyks. Wiele kamieni szlachetnych imitowano, używając szklanych koralików. Zarówno szkło, jak i metale, a także kamienie kształtowano w misterne wzory. Ich symbolika oscylowała wokół religii, honoru, władzy i potęgi faraona. Znaczenie odgrywały nie tylko kształty, ale też kolory biżuterii i rodzaj użytego materiału. W Księdze Umarłych można było znaleźć dokładne instrukcje dotyczące materiałów, kolorów i magicznych funkcji poszczególnych amuletów.
Biżuterię w dawnym Egipcie nosiły zarówno kobiety jak i mężczyźni. Już wtedy biżuteria spełniała swoje trzy funkcje: ozdobną, mistyczną i użytkową. Ozdabiano nie tylko stroje, ale i broń. Co więcej, tworzono wiele ozdobnych pudełeczek, które służyły do przechowywania makijażu. Dzięki tradycji pochówku zmarłych z kosztownościami możemy dziś podziwiać piękno biżuterii sprzed kilku tysięcy lat. Co więcej, bez obaw można stwierdzić, że prehistoryczna i starożytna biżuteria egipska do dziś inspiruje wielu twórców.
Najstarsza biżuteria świata – biżuteria mezopotamska
W Mezopotamii, jak i w Egipcie biżuterię nosili nie tylko mężczyźni, lecz i kobiety. Wzmożony popyt spowodował, że wyrób biżuterii był istotnym rzemiosłem sumeryjskim. Biżuterię noszono obficie, były to głównie amulety, bransolety, wielosznurowe naszyjniki, cylindryczne pieczęcie. Co więcej, damska biżuteria składała się zwykle z naszyjnika z kilku koralikowych sznurków, sporych kolczyków i kilku bransolet noszonych na przegubach.
Większość biżuterii mezopotamskiej została wykonana na cienkich arkuszach metalu, w których osadzano wielobarwne kamienie. Najstarsze artefakty pochodzą z Królewskiego Cmentarza Ur i datowane są na 2900 r.p.n.e. Skrupulatne rejestry z tamtych czasów pozwalają nam na niewielki wgląd w niektóre dzieła, których nie udało się odnaleźć. Przykładowy opis traktuje o naszyjniku z zaokrąglonymi koralikami wykonanymi z lapisów, z których 28 było zaokrąglonych, a 29 karbowanych.
Trendy, techniki i materiały, z których tworzymy biżuterię, stale ulegają zmianom. Szczególnie w obecnym świecie, w którym mamy dostęp do materiałów z każdego zakątka świata, a wymiana wiedzy odbywa się przez internet. Inspiracje czerpiemy zarówno z tego, co nas otacza, jak i z przeszłości, niekiedy sięgając wyobraźnią w przyszłość. I choć nie możemy przewidzieć, jak będzie wyglądać najpopularniejsza biżuteria za kilka lat, to śmiało możemy wysunąć wniosek, że na pewno jakaś będzie. Potrzeba zdobienia się, swoich ubrań i urządzeń sięga setki tysięcy lat wstecz. Co więcej, ta potrzeba wykształtowała się u gatunków ludzkich, znacznie bardziej prymitywnych od homo sapiens! Śmiało więc twórzmy niezapomnianą biżuterię i cieszmy się nowościami, a także nowymi i starymi inspiracjami.
Zapraszam do dalszej lektury z manzuko.com
Zostaw komentarz