Opal – kamień, w którym zaklęta jest tęcza.

Opal jest kamieniem szlachetnym wybranym na luty, ponadto to kamień asocjowany z czternastą rocznicą ślubu. Swoją nazwę może zawdzięczać greckiemu słowu opalios, które oznacza widzieć zmianę barwy, lub słowie upala pochodzącego z sanskrytu i oznaczającego drogi kamień. Ciekawostką jest fakt, że opal jest oficjalnym kamieniem szlachetnym Australii, która od XIX wieku jest jego głównym dostawcą. Popularność opali wynika z ich niezwykłej różnorodności i zjawisk optycznych takich jak opalizacja, opalescencja, efekt kociego oka czy asteryzm. Co ważne, oprócz występowania wielu typów opali szlachetnych, są też tak zwane opale zwyczajne, lub pospolite. Te kamienie nie mają zdolności optycznych, najczęściej są nieprzejrzyste i nie są stosowane w zdobnictwie.

Garść faktów o opalach 

Opal to dość miękki materiał, szczególnie jak na kamień szlachetny. W skali Mohsa osiąga od 5 do 6,5. Wynika to z faktu, że opale zawierają wodę w swojej strukturze. Przez to są delikatniejsze niż wiele kamieni szlachetnych. Kamienie te bardzo łatwo rozpoznać po ich tęczowym błysku. Prawdopodobnie ta skrząca właściwość kamieni, przypominająca śnieg w słońcu spowodowała wybranie go na kamień lutego.

Zamknięta w kamieniu tęcza wynika z jego unikatowego formowania. Kolory te powstają z rozproszenia światła na malutkich, ściśle upakowanych krzemionkowych kuleczkach tworzących ten klejnot. Wielkość i rozmieszczenie tych pakietów decyduje o „ognistości” kamienia i determinuje jego wartość, im jest ich więcej, tym jest cenniejszy.

Opale są zwykle mleczne i półprzezroczyste, przypominające żel. Są kamieniami amforycznymi, co oznacza, że nie mają struktury krystalicznej, a to czyni je nie minerałami a mineraloidami. Innym surowcem o tych właściwościach wykorzystywanym w zdobnictwie jest bursztyn. Nie są one jednak tak trwałe. Opal to kamień wrażliwy, który bardzo rzadko występuje w starożytnych wykopaliskach, ze względu na mniejszą trwałość od większości kamieni szlachetnych.

Rodzaje opali

Wyróżniamy siedem głównych typów opali. Podział ten jest determinowany dominującą barwą efektu opalizacji. Opale mleczne są typowo białe, a ich barwa może się skłaniać ku odcieniom szarości. Opale niebieskie mają dominujący efekt obejmujący gamę fioletów i koloru niebieskiego. Najczęściej opisywane są według typu i koloru skrzenia. Opale ogniste mają typowo czerwoną grę barw. Szczególnie interesujące są opale pawie,wykazują one opalizację będącą połączeniem niebieskiego, zielonego i purpury (kolorów typowych dla pawi). Występują też opale zielone, które błyszczą niczym żuczki w świetle. Opale złote opalizują na kolory żółte i pomarańczowe. Jedne z najdroższych i najbardziej poszukiwanych opali to różowe. Inne szczególnie cenne opale są czarne, które mają układ szachownicy.

Oprócz typów opali, które determinowane są przez dominującą grę barw w klejnocie, wyróżnia się ogromną ilość ich odmian. Na ogół obok typu kolorystycznego umieszcza się nazwę odmiany. Dzięki temu nabywca wie jakiego kamienia się spodziewać. Wynika to głównie z utrudnionego wiernego fotografowania opali, w związku, z tym że ich piękno zależy od ruchu i odbijającego się światła.

Historia zimowych mineralidów

Niektórzy wierzą, że opale to niefortunne, przynoszące pecha. W rzeczywistości to absurdalne przekonanie powstało w pierwszej połowie XIX wieku, pod wpływem powieści sir Waltera Scotta. W jego książce główna bohaterka jest oskarżana o bycie demonem i służką szatana. Umiera wkrótce po tym, jak kropla wody święconej spada na jej opal i niszczy jego kolor. Czytelnicy wyciągnęli wniosek, że autor ostrzega przed pechem przynoszonym przez opale i przestali go kupować. W ten sposób Scott zniszczył europejski rynek opalu na niemal 50 lat. Pechowość kamienia wynikała też z faktu, że jest to niezwykle trudny w obróbce kamień, w związku z czym jubilerzy uważali go za nieszczęśliwy. W drugiej połowie w Australii odkryto niesamowite czarne opale, które spowodowały wzrost popytu na ten materiał.

W czasach starożytnych opale były symbolem wierności i stabilizacji. Później kamienie te zostały związane z modlitwą emocjonalną. Uważano, że ma działanie terapeutyczne w chorobach oczu, a noszenie go jako amulet miało zwiększać sprawność mózgu i zapewniać lepszy wzrok. Co więcej, wielu uważało, że w zależności od koloru błysku osoba mogła liczyć na moc powstrzymywania krwawienia w opalach błyszczących na czerwono, albo na działania lecznicze szmaragdów w opalach zielonych.

W średniowieczu wszystkie blond dziewczyny marzyły o opalowych naszyjnikach. Uważano, że taka biżuteria jest gwarancją na to, że włosy nie wyblakną i nie staną się ciemniejsze. Najśmieszniejszym przesądem było nazywanie opalu forum patronus. Brzmi to, jak zaklęcie z książek J.K. Rowling, jednakże to nazwa „patron złodziei”, sądzono bowiem, że opale pozwalają na zostanie niewidzialnym, w zależności od woli.

Mistyczne właściwości przypisywane opalom

Uważa się, że opale wzmacniają cechy, które posiada człowiek, niezależnie od tego, czy są one dobre, czy złe. Podnosi samoocenę, poczucie własnej wartości i pomaga uzmysłowić sobie swój potencjał. Ten niezwykły kamień podobno pomaga stymulować kreatywność i myślenie nietuzinkowe, szczególnie w aspektach artystycznych. Zaliczany jest do kamieni karmicznych- ma zachęcać do wyrażania pozytywnych myśli i uczuć. Uważa się też, że kamień ten wzmacnia lojalność i wierność.

W aspektach fizycznych przypisuje się opalom korzystne działania w zwalczaniu infekcji i gorączki. Ma łagodzić objawy demencji i chorób neurodegeneracyjnych. Co więcej, uważa się, że kamień też wspomaga oczyszczanie krwi i regulację poziomu insuliny. Kobietom ma ułatwiać poród i łagodzić objawy stresu premenstrualnego. Niektórzy sądzą, że opal to kamień, który pomaga tym, którzy cierpią z powodu uzależnień chemicznych. Ma dodawać sił w walce z nałogiem i umożliwiać odzyskanie kontroli nad własnym życiem.

Opal- temperamenty, lecz piękny surowiec

Opale są głównie wykorzystywane w przemyśle jubilerskim. Często nadaje się im szlif fasetkowy, który sprawia, że światło pada na kamień pod różnymi kątami. Z mlecznych, mniej drogocennych opali wykonywane są koraliki w najróżniejszych kształtach. Niekiedy też, wyrabia się z nich rzeźby, jednakże delikatna struktura kamienia może znacząco utrudniać pracę rzemieślnika.

Kamienie te są bardzo wrażliwe na zmiany temperatury, czy wilgotności. W nieodpowiednich warunkach łatwo pękają lub tracą swój blask, przez co należy być doświadczonym zdobnikiem, zanim zacznie się pracę z opalami taką jak wiercenie, czy szlifowanie.

Opale syntetyczne- podróbka kamieni szlachetnych

Pierwsze opale syntetyczne wyprodukowano z kwasu krzemowego w Szwajcarii w drugiej połowie XX wieku. Ich produkcja odbywała się w niezwykle wysokiej temperaturze i w warunkach wysokiego ciśnienia. Co więcej, współcześnie do imitacji opali wykorzystuje się szkło, plastik i agaty. O ile relatywnie łatwo jest rozróżnić kamień wykonany ze szkła czy polimerów od naturalnego (różnią się wagą, temperaturą i łatwo je zarysować), laikowi może być trudno odróżnić opal powstały na bazie agatu. Dlatego też zawsze warto kupować swoje opale z zaufanego źródła, które gwarantuje ich wysoką jakość.

Inną praktyką oszukiwania klientów jest tworzenie imitacji opali szlachetnych z opali pospolitych. Praktyka ta polega na gotowaniu zwykłych opali w wodzie z cukrem lub miodem, a następnie impregnowaniu ich wodą, woskiem lub olejem. Opale zwyczajne są naturalnie nieprzezroczyste i mają bardzo niską wartość. Jednakże po zagotowaniu nabierają pięknych właściwości i są bardzo zbliżoną do oryginału podróbką.

Pielęgnacja opali

Opale będą wyglądać wspaniale przez wiele lat, pod warunkiem, że będziemy odpowiednio się o nie troszczyć. Przede wszystkim należy unikać wszelkich uszkodzeń mechanicznych, takich jak zadrapania, czy uderzenia. Ponadto należy odrzucić wszelkie teorie o przechowywaniu tych kamieni szlachetnych w oleju lub innych chemikaliach- taka praktyka może sprawić, że opale stracą swoją naturalną iskrę.

Dodatkowo należy uważać na wilgotność powietrza, jeżeli chodzi o te kamienie. W związku z tym, że te mineraloidy zawsze zawierają wodę, nie należy przechowywać ich w bardzo suchych warunkach. Zbyt wysuszone opale mogą pękać. Jeżeli opale były narażone na wysychanie, można zanurzyć je w wodzie na dwie godziny. W razie wątpliwości zawsze można zanieść swoją biżuterię do jubilera, który ma odpowiednią wiedzę i narzędzia niezbędne to przywrócenia kamieniom utraconego piękna.

Dowiedz się więcej z manzuko:

• Biżuteria okresu wiktoriańskiego
• Granaty- ogniste kamienie szlachetne
• Labradoryt- wizualny kuzyn opali
• Poznaj technikę sutasz