Spinel — mniej znany kuzyn rubinów i szafirów

Spinel zaliczamy do minerałów rzadkich. Jego nazwa pochodzi od greckiego słowa, które oznacza iskrę lub z łaciny od słów znaczących cierń i kręgosłup. To łacińskie skojarzenie wynika z tego, że spinel często spotykamy w naturze w formie bardzo ostrych kryształów. Przez setki lat mylono go z rubinami i szafirami, jednakże dziś dobrze potrafimy je rozróżniać.

Historia spineli 

W starożytności spinele, jak i inne kamienie barwy czerwonej nazywano karbunkułami. Dopiero wraz z rozwojem nauki odkryto, że mają one inną budowę i właściwości. Wcześniej nagminnie mylono je ze sobą. Pierwszym błędem pomylenia spinelu z innym kamieniem był rubin Timura. W 1398 roku w Indiach, który ważył ponad 350 karatów! Później w 1851 roku został podarowany brytyjskiej królowej Elżbiecie i został zidentyfikowany jako jeden z największych znanych czerwonych spineli. Tak naprawdę umiemy rozróżniać spinele jako osobne minerały dopiero od 150 lat. Dlatego też wiele historycznych rubinów, dziś rozpoznajemy jako spinele.

Drugim słynnym w historii spinelem jest rubin Czarnego Księcia. Kamień ten jest szkarłatnoczerwony i znajduje się w angielskiej koronie prezentowanej w Tower of London. Ośmiokątny, gładko wypolerowany klejnot pierwszy raz pojawił się w zapisach XIV-wiecznej Hiszpanii. Później w 1367 roku „czarny Książę” Walii Edward otrzymał kamień jako zapłatę w bitwie. Od tego czasu wielu angielskich władców dbało o wyjątkowy kamień mimo nieświadomości, iż w rzeczywistości nie jest to rubin, a przepiękny spinel.

Spinel i jego właściwości fizyczne i chemiczne

Spinel to twardy minerał oceniany na 8 w skali Mohsa. Może być nieprzejrzysty lub kompletnie transparentny. Jego połysk bywa szklisty lub matowy. Występuje w wielu barwach od żółci, przez czerwień, róż i fiolet aż do zieleni, niebieskiego i czerni. Różne barwy tego minerału zależą od metalicznych zanieczyszczeń, które znajdują się w strukturze kamienia. Najpopularniejszym kolorem jest czerwony, a najrzadziej występuje bezbarwny i kompletnie przezroczysty.

Co ciekawe, spinele wykorzystywane są nie tylko w jubilerstwie. Używa się ich do produkcji materiałów ściernych, łożysk i ruchomych części zegarków. Spinele są także wskaźnikami warunków przeobrażeń skał, co ma znaczenie naukowe. Bezsprzecznie jednak najbardziej doceniają je kolekcjonerzy i rękodzielnicy, którzy wykonują z nich przepiękne ozdoby.

Spinel w mistycyzmie

Pierwsze teorie o właściwościach leczniczych spineli przeprowadził Paracelsus. Ten średniowieczny uzdrowiciel uważał, że kamienie te przyspieszają przepływ krwi, leczą krótkowzroczność, a także korzystnie wpływają na układ odpornościowy. Przypisał im niemal każdą właściwość leczniczą w zależności od koloru kamienia. 

Inne nadprzyrodzone właściwości przypisywane spinelom to otwieranie niespotykanych dotąd zdolności. Niektórzy wierzą, że noszenie spineli może wywołać prorocze sny, a także ostrzegać przed niebezpieczeństwem i sygnalizować zmiany w życiu. Ezoterycy głoszą, że minerał ten ma bezpośredni związek z innymi światami i gwiazdami. Co więcej, część osób wierzy, że noszenie biżuterii ze spinelami przyciąga szczęście, ułatwia osiąganie celu i pomaga w znalezieniu miłości.

Biżuteria ze spinelami

Spinele to niezwykle wszechstronne kamienie. Ich bogactwo kolorów, odcieni i przejrzystości pozwala na tworzenie niemal nieskończonej ilości projektów. Świetnie komponują się ze złotem, srebrem, platyną i stalą chirurgiczną. Najczęściej spotykamy fasetowane spinele w oprawie z metalu szlachetnego. Jednakże nie wyklucza to istnienia koralików ze spineli, które są niezwykle trwałe.

Biżuterię ze spineli można czyścić każdą dostępną metodą. Wytrzymałość tych kamieni sprawia, że ciężko zarysować je w codziennym użytkowaniu. Nie powinny się one niszczyć w wyższych temperaturach, jednakże zapobiegawczo ściągałabym dodatki przed wejściem do sauny czy gorącej kąpieli. Każdy kamień może zniszczyć się od silnych detergentów, dlatego też unikaj kontaktu swoich spineli ze żrącą chemią domową. Jeżeli wypolerowanie kamienia nie przynosi wystarczających efektów, umyj go szmatką lub szczoteczką i zwykłym mydłem. Pamiętaj, że każdą biżuterię warto dokładnie wysuszyć po czyszczeniu. Jeżeli domowe czyszczenie nie spełniło Twoich oczekiwań, zanieś biżuterię do jubilera, który z pewnością profesjonalnie wyczyści Twoje dodatki na błysk!

Spinele syntetyczne

Sztuczne spinele są dość często spotykane, wytwarzane są od 1910 roku. Sposób ich produkcji powstał przypadkiem, jako nieudana próba stworzenia niebieskiego szafiru. Wytwarza się je metodą topnikową lub płomieniową, w wielu subtelnych kolorach. Jego właściwości chemiczne i fizyczne są identyczne z naturalnym spinelem. Często wykorzystuje się je w jubilerstwie. Co ciekawe, syntetyczny spinel może udawać też kamień księżycowy, rubin, szafir, akwamaryn, czy turmalin. Bezbarwny, syntetyczny spinel używany jest jako imitacja diamentu i nazywany diamentem Jourado. Syntetyczne spinele są na ogół idealne. Nie znajdziesz w nich zanieczyszczeń, bąbelków powietrza, czy pęknięć.

Spodobał Ci się ten post? Zobacz, o czym jeszcze u nas przeczytasz

• Poznaj rodzaje i właściwości metali szlachetnych
• Zakochaj się w biżuterii renesansu
• Odkryj ciekawe zastosowania półfabrykatów do biżuterii
• Zainspiruj się szlachetnym fioletem