Platyna — szlachetna, trwała i piękna
Platyna kojarzona jest jako jeden z najbardziej ekskluzywnych surowców na naszej planecie. Nazwa tego metalu szlachetnego pochodzi od hiszpańskiego słowa platina będącego zdrobnieniem od plata oznaczającego srebro. Platynę możemy zaliczyć nie tylko do metali szlachetnych, ale też do surowców rzadkich. Jej cena w dużej mierze wynika z ubogich, w stosunku do zapotrzebowania, zasobów tego pierwiastka. Jeżeli ciekawią Cię historyczne losy platyny, a także jej właściwości, metody wykorzystania i pielęgnacji, ten post powinien przypaść Ci do gustu.
Platynowa historia
Platyna w starożytności
Najstarsze dowody archeologiczne wykorzystujące platynę pochodzą z Egiptu i datowane są na 1200 rok przed naszą erą. Przykładem może być puzderko z grobowca jednej z egipskich księżniczek, które wykonano z platyny i złota. Jednakże według archeologów istnieje spore prawdopodobieństwo, że starożytni Egipcjanie uważali platynę za fragment rudy złota.
Po przeciwnej stronie globu platyna wykorzystywana była przez prekolumbijskie ludy Ameryki Południowej. Około 100 roku p.n.e. rdzenni Amerykanie wykorzystywali platynę do tworzenia metalowych kolczyków, które najczęściej noszono w nosach. Co więcej, platynę wykorzystywano także do tworzenia ceremonialnych naczyń. Co ciekawe, produkcja tych przedmiotów odbywała się poprzez spiekanie sproszkowanego złota i platyny. Powstały w ten sposób szlachetny stop był miękki na tyle, aby można go było obrabiać prymitywnymi narzędziami.
Odkrycie dla Europy
Europejczycy po raz pierwszy mieli styczność z platyną w połowie XVI wieku za sprawą podbojów hiszpańskich w Ameryce. Jeden z włoskich humanistów opisywał platynę jako metal znaleziony między Panamą a Meksykiem, którego żaden ogień nie był w stanie upłynnić. Co ciekawe, Hiszpanie nie dostrzegli w platynie cennego surowca, a uznali ją jedynie za zanieczyszczenie złota. Oznacza to, że najczęściej wyrzucano ją jako odpad, choć warto wspomnieć, że wielu wykorzystywało ten metal do produkcji fałszywych monet, a proceder ten trwał aż do XIX wieku! Co więcej, uważana za bezużyteczną, platyna służyła jako element konstrukcyjny domów.
Dopiero w XVIII wieku rozpoczęto badania nad platyną w różnych europejskich laboratoriach. Wiele z tych badań zostało porzucone, co więcej część z nich była kompletnie bezużyteczna. Badana platyna była nierzadko zanieczyszczona innymi pierwiastkami, przez co adekwatne opisanie jej właściwości fizycznych i chemicznych było praktycznie niemożliwe. Dopiero pod koniec XVIII wieku otrzymano częściowo oczyszczoną platynę, a nawet ponad 20 kilogramów czystego pierwiastka. Gdy pracujący nad nią naukowcy odkryli jej wytrzymałość, zdali sobie sprawę, że jest świetnym surowcem i rozpoczęli produkcję naczyń i sztabek platynowych. Doprowadziło to do znacznego wzrostu popularności tego pierwiastka.
Dlaczego platyna kojarzy się z luksusem
Cena platyny jest aktualnie dwukrotnie niższa w porównaniu do złota, jednakże metal ten większości kojarzy się z luksusem większym niż złoto. Genialny marketing platyny prawdopodobnie rozpoczął się w 1931 roku wraz z premierą filmu „Platynowa Blondynka”. Film zarobił ogromną ilość pieniędzy, dodając do powstającej legendy platyny, której popularność dopiero wzrastała.
Czterdzieści lat później w przemyśle muzycznym ustanowiono nową nagrodę, którą nazwano platynową płytą. Była ona wyższym wyróżnieniem niż złota płyta i ustępowała jedynie diamentowej. Już wtedy platynę kojarzono z luksusem, jednakże 10 lat później skojarzenie to stało się jeszcze silniejsze. W 1984 roku American Express wypuściło na rynek kartę lepszą od złotej i była ona oczywiście platynowa. Cały ten czas cena platyny znacząco rosła. Wraz z rozwojem przemysłu motoryzacyjnego, elektronicznego i medycznego zapotrzebowanie na ten surowiec rosło, co naturalnie powodowało wzrost ceny.
Od kilkunastu lat cena platyny jest stale niższa niż złoto, jednakże w umysłach wielu z nas platyna wciąż wydaje się towarem bardziej luksusowym. Niektórzy spekulują, że spore wykorzystanie platyny i jej rzadkość sprawią, że będzie ona jednym z najdroższych metali na świecie, jednakże nie wiemy, czy i kiedy miałoby to nastąpić.
Charakterystyka i właściwości platyny
Platyna to metal, którego barwa przypomina bardzo jasne srebro lub białe złoto. Jest błyszczącym, gęstym, ciągliwym pierwiastkiem, który charakteryzuje się nie reaktywnością. Oznacza to, że platyna odznacza się wybitną odpornością na korozję, nawet w wysokich temperaturach. Co ciekawe, platyna wydaje się bardzo ekskluzywnym metalem, jednakże w rzeczywistości jest ona znacznie tańsza od złota. Warto jednak pamiętać, że ceny kruszców podawane są w jednostkach wagi, a platyna jest znacznie cięższa od złota. Oznacza to, że objętość kilograma złota jest większa niż objętość kilograma platyny.
Twardość platyny w skali Mohsa określa się na 4-4,5. Jeżeli czytałaś moje posty dotyczące kamieni szlachetnych, może się wydawać, że platyna jest dość miękkim materiałem. Jednakże jest znacznie twardsza niż złoto czy srebro, które w skali Mohsa osiągają 2,5-3. Platyna ustępuje twardością tytanowi, który ma 6 w skali Mohsa i wolframowi, którego twardość określana jest między 8,5 a 9.
Wykorzystanie platyny
Co ciekawe, platyna otrzymywana jest jako produkt uboczny powstający podczas produkcji niklu i miedzi. Poza tym występuje jako zanieczyszczenie w kilku rudach. Wbrew pozorom, głównym przeznaczeniem tego pięknego metalu nie jest produkcja biżuterii. Przede wszystkim platynę wykorzystuje się do produkcji urządzeń kontrolujących emisję spalin, czyli katalizatorów. Co więcej, platyna używana jest do produkcji elektroniki, czujników tlenu, świec zapłonowych i silników turbinowych. Ponadto znalazła zastosowanie w produkcji i rafinacji ropy naftowej. Platyna może być wykorzystywana w medycynie, na przykład do produkcji leków przeciwnowotworowych. Sięga po nią także przemysł szklarski, a niektórzy skupują ten surowiec w celach inwestycyjnych.
Platyna w metafizyce
Platyna określana bywa metalem transformacji, niektórzy wierzą, że noszenie tego metalu pozwala przesuwać granice i osiągać swoje maksimum. Co więcej, wśród przypisywanych platynie magicznych właściwości znajduje się wzmacnianie intuicji i ułatwianie pozbywania się niechcianych myśli. Metal ten polecany jest osobom, którym brakuje odwagi do wprowadzenia radykalnych zmian w swoim życiu. Co więcej, według mistyków z noszenia platyny skorzystają także jednostki zmęczone psychiczne, które zmagają się z dużą ilością negatywnych myśli i uczuć.
Biżuteria z platyny
Biżuteria z platyny nie należy do najtańszych i chociaż jej cena jest niższa niż złota, wciąż zaliczymy ją do towarów ekskluzywnych. Prawdopodobnie jedną z osób najczęściej sięgających po platynowe akcesoria była brytyjska Królowa Elżbieta, która nierzadko pożyczała swoje dodatki najbliższej rodzinie. Platynowe akcesoria są także mocno popularne wśród gwiazd Hollywood podczas dużych wydarzeń jak rozdanie Oscarów czy Gala Met.
Biżuteria z platyny nie matowieje ani nie zmienia swojej barwy podczas noszenia. Oczywiście z czasem na powierzchni metalu mogą powstać niewielkie rysy, którym na szczęście w dużej mierze możemy zapobiegać. Akcesoria platynowe mogą okazać się doskonałym wyborem dla alergików i osób o wrażliwej skórze.
Platyna jest doskonałym surowcem, dlatego też, gdy jest wykorzystywana w jubilerstwie, zazwyczaj łączona jest z wysokiej klasy kamieniami szlachetnymi. Co ciekawe, jest ona cięższa niż biżuteria ze złota lub srebra, a także nieco twardsza, co sprawia, że trochę ciężej się z nią pracuje. Kupno biżuterii platynowej to niewątpliwie spora inwestycja, jednakże wykorzystanie tego metalu w połączeniu z minerałami dobrej jakości jest niemalże gwarancją doskonałego wyglądu biżuterii nawet po kilkudziesięciu latach!
Jak pielęgnować platynę
Powstające na powierzchni platyny zarysowania sprawiają, że metal pokrywa się charakterystyczną patyną. Według niektórych dodaje to biżuterii matowego, oryginalnego wyglądu. Jeżeli chcesz zapobiec patynowaniu platynowej biżuterii, upewnij się, że przechowujesz ją w oddzielnym, materiałowym woreczku i ściągasz ją podczas prac domowych.
Na szczęście, jeśli Twoje platynowe dodatki są spatynowane, istnieją łatwe sposoby na przywrócenie im blasku. Najłatwiej jest oczywiście odnieść biżuterie do jubilera do profesjonalnego wypolerowania. Dla osób preferujących domowe metody są dwa inne sposoby radzenia sobie z patyną. Pierwszym z nich jest dość regularne polerowanie akcesoriów szmatką jubilerską. Inną metodą jest mycie platyny miękką szczotką w ciepłej wodzie z dodatkiem płynu do mycia naczyń. Pamiętaj jednak, że woda i chemikalia mogą negatywnie wpłynąć na kamienie osadzone w biżuterii.
Nie przerywaj odkrywania świata rękodzieła! Sprawdź, o czym jeszcze możesz przeczytać!
Dodaj komentarz