Szkło Murano – tajemnica strzeżona przez wieki
Szkło Murano jest produktem pochodzącym z wyspy Murano. Znajduje się ona około 30 minut drogi lądowej i morskiej od Wenecji. Jednakże to nie pochodzenie szkła czyni je tak niezwykle cennym. Technologia produkcji szkła powstała tam ponad tysiąc lat temu i jest nieustannie udoskonalana. Wykonanie szkła Murano wymaga zarówno dostępu do tajemnej wiedzy, ale i precyzji oraz doświadczenia rzemieślnika. Nic dziwnego, że produkty te cieszą się uznaniem na całym świecie.
Szkło z Murano na kartach historii
Sztuka dmuchania szkła istnieje od wieków, zastąpiła ona pierwotnie popularny, prymitywny fusing, gdyż była bardziej wydajna. Naukowcy prześledzili historię dmuchania szkła aż do VIII wieku. Datowanie to było znacznie łatwiejsze po odkryciu dokumentu napisanego przez mnicha Domenico, który wyjaśnia technikę tworzenia fiolek i butelek z dmuchanego szkła.
Podejrzewa się, że Europejczycy rozpoczęli handel szkłem w VIII wieku, po odkryciu technik Bliskiego Wschodu. Szkło dmuchane było wówczas pożądanym produktem, skutkiem czego nowa sztuka dmuchania szkła tworzyła obietnicę dobrze prosperującego biznesu. Na początku XIII wieku Murano było odrębnym krajem, którego przemysł miał właśnie rozkwitnąć. Właśnie do tego małego państwa przeniesiono większość produkcji szkła Weneckiego. W tym czasie Wenecja była bardzo zaludniona, a większość budynków zbudowana z drewna. Aby uchronić Wenecjan przed potencjalnymi pożarami, postanowiono przenieść warsztaty szklarskie na Murano. Niektórzy spekulują, że decyzja o wywiezieniu mistrzów wytwarzających szkło miała ułatwić utrzymanie sekretów produkcyjnych przed całym światem.
Szkło Murano rozwijało się na wyspie i pozostało na niej przez surowe prawo egzekwowane przez rząd wenecki. Istnieją podejrzenia, że na Murano zatrudniono mężczyzn, którzy mieli zarówno strzec wyspę przed najazdami z zewnątrz, jak i zabijać rzemieślników próbujących uciec. Dmuchanie szkła było więc ryzykowną pracą, wiążącą się z niejakim uwięzieniem na Murano. Ten przymus zdecydowanie wpłynął na rozwój technologii i wzrost jakości szkła włoskiego. Dzięki temu przemysł kwitł, a dmuchacze szkła byli szanowani niemal na równi ze szlachtą.
Rozwój technologii
W XV wieku Włochy stały się niezwykle znane z powodu odkrycia nowego szkła. W Murano Angelo Baroviera odkrył cristallo, czyli szkło transparentne. Dziś większość z nas mówiąc o szkle, ma na myśli wyroby ze szkła przezroczystego, które zawdzięczamy temu rzemieślnikowi z Murano. Co więcej, do nowych odkryć można zaliczyć lattimo, czyli szkło białe. Te dwa nowe gatunki szkła znacznie przyczyniły się do rozwoju i większego rozgłosu dla miasta. Inne popularne techniki imitowały drobno spękane powierzchnie, czy łuski ryb. Dodatkowo zaczęto produkcję kolorowego szkła transparentnego, a także szkła warstwowego.
Koniec tajemnicy szkła z Murano
Wraz z rozwojem nowych ośrodków handlu takich jak Francja, upadek przemysłu szklarskiego we Włoszech był nieunikniony. Odkrywano nowe ścieżki handlowe, co ostatecznie doprowadziło do ujawnienia sekretów szklarskich chronionych przez wieki. Gdy cały świat zyskał dostęp do technik włoskich mistrzów, zaczęto je udoskonalać i tworzyć nowe style. Spowodowało to upadek niegdyś doskonałego przemysłu Weneckiego, gdyż pożądane były grubsze i odważniejsze formy od tradycyjnych wyrobów z Murano. Ostatecznie w 1797 roku wojska napoleońskie wtargnęły do Wenecji, co oznaczało koniec dla hut szkła z Murano.
Odrodzenie włoskiej tradycji
Szkło Murano byłoby prawdopodobnie zapomniane, gdyby nie Vincenzo Zanetti. W 1860 roku otworzył on Muzeum szkła Murano, gdzie przywrócił utracone style i techniki dawnych mistrzów. Dodatkowo Antonio Salviati otworzył firmę, w celu przywrócenia świetności danym sposobom tworzenia szkła. Sześć lat później Wenecja stała się częścią Włoch, a przemysł zaczął się ożywiać.
Dziś szkło Murano jest cenione na całym świecie, nie tylko za swoją jakość, ale i za walory historyczne i tradycyjne. Oglądanie rzemieślników w pracy jest doskonałą atrakcją dla tysięcy turystów odwiedzających Wenecję, a wykonywane przez nich przedmioty to świetne pamiątki. Można dostrzec ironię w tym, że szkło, którego tajemnicy tak długo strzeżono, dziś zawdzięcza swoją popularność temu, że publicznie pokazuje się sekrety jego wytwarzania.
Jak powstaje szkło z Murano?
Szkło powstaje z krzemionki, sody, wapna i potasu. Stapia się je razem w specjalnym piecu, w temperaturze 1500 ℃ aż do osiągnięcia stanu ciekłego. Do szklanej mieszaniny dodaje się różne minerały, aby nadać szkłu żywe kolory. Przykładowo cynk dodaje się dla uzyskania białego szkła, kobalt dla niebieskiego, mangan da nam szkło fioletowe, a złoto – czerwone. Do ciekłego szkła często dodawane są płatki złota lub srebra, które niewątpliwie kojarzą się ze szkłem weneckim.
Proces dmuchania szkła rozpoczyna się, gdy rzemieślnik podnosi stopioną kroplę szkła na końcu dmuchawki. Następnie dmucha przez ustnik, przekręcając dmuchawką, otrzymane kształty formuje poprzez wyginanie, cięcie, czy toczenie niezwykle gorącego szkła. Mistrz szklarski używa jedynie podstawowych narzędzi do kształtowania, polerowania i doskonalenia swojego wyrobu. Większość narzędzi pochodzi ze średniowiecza i wbrew pozorom nie zmieniły się one zbyt wiele na przestrzeni wieków.
Inną techniką produkcji szkła jest obróbka lampowa, czyli tak zwany lampworking. Zamiast podgrzewać mieszaninę w piecu i wydmuchiwać kształt, niektórzy producenci topią szkło za pomocą ręcznego palnika. Umożliwia to większą kontrolę i tworzenie niezwykle precyzyjnych dzieł. Sprawdza się też doskonale jako technika tworzenia koralików szklanych, z uwagi na ich niewielkie rozmiary.
Czym różni się szkło z Murano od szkła weneckiego?
Szkło z Murano w całości produkowane jest ręcznie przez mistrzów swojej sztuki. Co więcej, jak sama nazwa wskazuje, szkło z Murano musi pochodzić z wyspy Murano. Jest ono zwykle droższe i specjalnie oznaczone. Szkło weneckie odnosi się do szkła artystycznego i określa technikę wykonania produktu, a nie jego pochodzenia. Obecnie termin szkło weneckie odnosi się do wszystkich wyrobów szklanych, powstałych w wyniku charakterystycznego łączenia szkła kolorowego. Niezależnie, czy powstało ono we Włoszech, czy na Filipinach. Ważną charakterystyką szkła z Murano jest brak zanieczyszczeń i doskonała przejrzystość, co znacznie wpływa na cenę produktów.
17
Jak rozpoznać autentyczność szkła z Murano?
Określając autentyczność przedmiotu, zawsze powinniśmy go dobrze obejrzeć. Z produktami wykonywanymi ręcznie jest niemal jak z dziełami natury, nigdy nie ma dwóch identycznych okazów. Jeżeli stoisz w sklepie i widzisz 10 identycznych przedmiotów, to prawdopodobnie nie zostały one wykonane w warsztatach mistrzów z Murano. Kolory szkła z Murano są jasne i bogate, a przedmioty wydają się świecić od środka. Co więcej, szkło z Murano nigdy nie jest malowane, jeżeli widzisz ślady farby, to na pewno patrzysz na falsyfikat.
Oglądając przedmiot, powinniśmy znaleźć znak identyfikujący konkretną firmę z Murano. Oznaczenia te mogą być grawerowane lub naklejone na przedmiot. Brak etykiety identyfikującej nie oznacza, że przedmiot nie jest oryginalny, jednakże powinien budzić Twoją wątpliwość. W takim przypadku poproś sprzedawcę o certyfikat autentyczności potwierdzający pochodzenie i proces wykonania produktu. Niemal zawsze certyfikat jest w języku włoskim i dołączona jest do niego broszura informująca o historii Murano.
Ważne jest też czytanie opisów produktów. Mistrzowie z Murano wykorzystują 24 karatowe złoto lub wysokiej próby srebro, a opis produktu powinien zawierać taką informację. Dodatkowo zwracaj uwagę na niuanse, jest znaczna różnica między jakością produktu z Murano a produktem w stylu Murano.
Zwróć uwagę na pozostałe aspekty sklepu i transakcji. Często drobiazgi takie jak rodzaj opakowania, czy inne produkty w sklepiku mogą pomóc zidentyfikować oszusta. Jeżeli wśród produktów widzisz przedmioty które od razu budzą wątpliwość, a opakowanie wydaje się tanie to kolejne znaki, że warto dobrze przemyśleć swój zakup.
Kontynuuj przygodę w świecie biżuterii z manzuko.com
Dodaj komentarz