Biżuteria Majów – zainspiruj się dawną kulturą
Biżuteria Majów to dziedzictwo kulturowe jednej z najbardziej znanych i jednocześnie tajemniczych kultur Ameryki Południowej. Przez wiele lat swojego życia kulturę Majów wyobrażałam sobie mocno zbliżoną do bohaterów „Apocalypto” i oczywiście kojarzyłam z przewidywanym w 2012 roku końcem świata. Jednakże z czasem zyskałam większe pojęcie na temat ich społeczności, która ku mojemu zaskoczeniu wciąż istnieje! Zapraszam więc do lektury o Majach i ich biżuterii.
Cywilizacja Majów
Majowie byli twórcami wysoko funkcjonującej cywilizacji, której początki sięgają 400 r.p.n.e., chociaż niektórzy historycy uważają, że jej początki możemy datować na XII wiek przed naszą erą! Do IV wieku naszej ery cywilizacja ta charakteryzowała się budowaniem miast, dróg, obiektów religijnych i administracyjnych. Później wystąpiły lokalne kryzysy polityczne, które spowodowały zróżnicowanie stylów w architekturze i sztuce.
Między VII, a IX wiekiem Majowie osiągnęli swój „szczyt cywilizacyjny”, po czym stopniowo dochodziło do załamania rozwoju i opustoszenia miast. Prawdopodobnie przyczyniło się do tego znaczne rozwarstwienie społeczne, zbyt duża populacja, głód i katastrofa ekologiczna spowodowana nadmierną eksploatacją zasobów naturalnych. Większość Majów żyła wówczas w niewielkich osadach, chociaż większość Jukatanu była pod silnym wpływem kultury Tolteków. Między XII wiekiem, a drugą połową XV wieku trwał okres dekadencji i tarć politycznych arystokracji.
W końcu zdestabilizowana społeczność Majów padła ofiarą podboju konkwistadorów w XVI wieku, którzy doprowadzili do zagłady tubylczej kultury. Narzucony został język, religia, podział administracyjny, a wszelkie możliwe do zniszczenia relikty przeszłości z umiłowaniem palono, miażdżono, czy zmieniano. Do najważniejszych pozostałości cywilizacji Majów należą dziś monumentalne budowle, malowidła ścienne i rzeźby z kamienia, wyroby ceramiczne i złotnicze, a także słynne kalendarze Majów.
Majowie dziś
Współcześnie Majów definiujemy jako grupę ludów indiańskich mówiących językami z rodziny maja. Zamieszkują oni południowo-wschodni Meksyk, Gwatemalę, Belize i zachodni Honduras. Stanowią głównie ludność wiejską, żyjącą z rolnictwa, hodowli i rzemiosła, do którego głównie zaliczamy tkactwo i garncarstwo. Oprócz lokalnych dialektów większość posługuje się też językiem hiszpańskim. W dużej mierze stanowią oddzielny byt kulturowy i co zaskakujące, liczbę współczesnych Majów szacuje się na 6 milionów!
Biżuteria Majów
Wczesny okres
Początkowo Majowie nie mieli dostępu do materiałów szlachetnych takich jak złoto, czy jadeit. Dlatego też większość ozdób wczesnego okresu wykonywana była z zębów i kości zwierząt. Chętnie sięgano po zęby jaguarów, ponieważ wiele bogów miało cechy tych zwierząt. Do bóstw utożsamianych z jaguarami zaliczymy boginię położnictwa, leczenia i wojny, a także bóstwa śmierci, handlu, czarnej magii i nocy. Oprócz szczątków jaguarów wykorzystywano pazury innych zwierząt, muszle, a także obrobione kamienie i kolorowe pióra.
Późny okres
W późniejszym okresie Majowie odkryli złoto, srebro i miedź na obszarach otaczających ich osady. Stały się one bardzo popularnymi surowcami do produkcji biżuterii. Co więcej, po znalezieniu jadeitu i obsydianu i nauce ich obróbki, niezwykle chętnie sięgano po nie do wytwarzania wszelakich ozdób i figurek. Dodatkowo surowce te stanowiły główny przedmiot handlu, co przyczyniło się do rozwoju cywilizacji.
Biżuteria Majów bardzo często łączyła element dekoracyjny z religijnym. Naszyjniki z koralików jadeitowych najczęściej zawierały kamienną lub złotą zawieszkę stanowiącą amulet. Ten zielony kamień miał znaczne znaczenie religijne związane z bóstwami i pojęciem wieczności. W efekcie jadeit wykorzystywano do produkcji wszystkiego od zatyczek do uszu, przez pierścionki, bransoletki i naszyjniki, aż do nakryć głowy!
Produkcja biżuterii Majów z jadeitu
Jadeit znajdujący się na ziemiach Majów był szczególnie twardy, przez co trudny w obróbce. Ilość pracy, jaką należało włożyć w wykonanie jadeitowej ozdoby, jedynie podnosiła jej wartość. Artysta spędzał wiele godzin, starając się przyciąć i wyrzeźbić jadeit tak, aby powstała z niego biżuteria. Dodatkowym utrudnieniem było zamiłowanie do zawijasów, łuków i zaokrąglonych kształtów, które bez współczesnych narzędzi znacznie trudniej wyciąć w kamieniu, niż proste linie. W związku ze znaczeniem metafizycznym jadeitu biżuteria z niego wykonana najczęściej przedstawiała istotne w mitologii zwierzęta, symbole religijne i bogów.
Spodobał Ci się artykuł? Zobacz co jeszcze mamy do zaoferowania!
Dodaj komentarz